رنگ خوراکی چیست؟

رنگ خوراکی سال ها است که توسط آشپزها در غذاها و خوراکی ها استفاده می شود. از رنگ های خوراکی در صنایع غذایی به عنوان افزدونی در محصولات مختلف استفاده می شود. در گذشته از مواد طبیعی برای رنگ خوراکی استفاده می کردند. اما برای اولین بار در اواسط قرن نوزدهم، بشر توانست رنگ مصنوعی از زغال سنگ نیز تولید کند.

استفاده از خرید انواع رنگ خوراکی طبیعی در زندگی ما بسیار رواج دارد. شما می توانید کاربرد آن را در غذاها و نوشیدنی های که در طول روز مصرف می کنید، مشاهده کنید. برای مثال اگر غذایی رنگ و طعم پرتقال داشته باشد، از رنگ خوراکی برای روشن تر کردن رنگ نارنجی جهت یکنواخت شدن این رنگ استفاده می شود.

در طی این سال ها، هر ساله چندین رنگ خوراکی با منشا طبیعی یا مصنوعی معرفی شده است. البته لازم به ذکر است، رنگ خوراکی مصنوعی معرفی شده، باید آزمایش های مختلفی را جهت بررسی سمی نبودن طی کند. سازمان های غذا و دارو در کشورهای مختلف برای پیشگیری از خطرات احتمالی بعضی از رنگ خوراکی مصنوعی آزمایش های سختی را اجرا و پیگیری می کنند.

می توان گفت اکثر این رنگ خوراکی ها، رنگ خوراکی مصنوعی است. البته نمی توان وجود و کاربرد رنگ خوراکی طبیعی را نیز نادیده گرفت. از بین رنگ خوراکی ها، رنگ خوراکی سبز و قرمز بیشترین مصرف را در فروشگاه ها و رستوران ها دارند. این هم به علت جذاب بودن این دو رنگ و اثری است که بر روی مصرف کننده می گذارند.

حال که با رنگ خوراکی تا حدودی آشنا شده اید، در ادامه به معرفی انواع رنگ خوراکی می پردازیم.

انواع رنگ خوراکی

قیمت انواع رنگ خوراکی را در دسته بندی های مختلفی قرار می دهند. در این جا هم سعی کرده ایم که رنگ خوراکی را در دسته بندی های مختلف معرفی کنیم. معروف ترین این دسته بندی هم که بالاتر به آن اشاره کرده ایم، رنگ خوراکی مصنوعی و رنگ خوراکی طبیعی است. در ادامه بیشتر در این مورد توضیح می دهیم:

-رنگ خوراکی مصنوعی:

این رنگ ها از مواد شیمیایی مختلفی تشکیل شده اند. این مواد شیمیایی معمولا از فرآورده ای نفتی به دست آمده است. این رنگ ها به طور مستقیم در طبیعت وجود ندارند و برای به دست آوردن آن ها با استفاده از راه حل های شیمیایی از زغال سنگ یا نفت به دست می آیند.

البته کاربرد این رنگ ها نامحدود است و تنها به صنایع غذایی ختم نمی شود. برای مثال در رنگرزی، صنایع داروسازی و… نیز کاربرد دارد. همان طور که گفتیم رنگ های مصنوعی کاربردهای زیادی دارد و تعداد کمی از رنگ های مصنوعی، رنگ خوراکی مصنوعی نیز هستند. اکثر این رنگ ها سمی هستند و طبیعتا مجاز برای مصرف غذایی نیستند.

تولید کنندگان در صنایع غذایی نیز این نوع رنگ ها را بیشتر از رنگ خوراکی طبیعی ترجیح می دهند. یکی از دلایل آن هم این است که این رنگ ها، رنگ های جذاب و درخشان تری را ارائه می کنند.

رنگ های مجاز مصنوعی که در تولید مواد خوراکی در صنایع غذایی ایران کاربرد زیادی دارند: سان ست یلو (نارنجی) – كینولین یلو (زرد) – برلیانت بلو (آبی) – ایندیگوتین یا ایندیگوكارمین (آبی) _ آلورارد (قرمز) – پونسیو (قرمز) – كارموزین (قرمز). برای نمونه از رنگ های نارنجی در تولید نوشابه و پفک یا از رنگ قرمز در تولید انواع لواشک استفاده می شود.

لازم به ذکر است که استفاده از رنگ خوراکی مصنوعی با توجه به آزمایش هایی که بر روی آن ها انجام شده است، تاثیرات خاصی بر روی سلامت ندارد. با این حال استفاده بیش از حد آن توصیه نمی شود.

در بالا گفتیم این رنگ ها جذاب و درخشان هستند. می دانیم که با افزایش جمعیت و همچنین افزایش تولیدات، درخواست استفاده از رنگ های خوراکی نیز بیشتر شده است. دلایل دیگری نیز برای استفاده بیشتر رنگ خوراکی مصنوعی نسب به رنگ های طبیعی وجود دارد. رنگ های خوراکی مصنوعی ماندگاری بسیار بیشتری نسبت به رنگ طبیعی دارند. به علاوه به هنگام تولید رنگ مصنوعی هیچ محدودیتی در تولید رنگ ندارید و دست شما بازتر است. مهم ترین دلیل نیز هم هزینه است. استخراج رنگ های طبیعی بسیار پیچیده هستند و طبیعتا هزینه بیشتری نیز دارند. رنگ های محبوبی که می توان در صنایع غذایی نام برد:

-اریتروزین: رنگ قرمز گیلاسی که معمولاً در آب نبات، بستنی و ژله های تزئین کیک استفاده می شود.

-قرمز آلورا رد: رنگ قرمز تیره که در نوشیدنی های ورزشی، آب نبات، چاشنی ها و غلات استفاده می شود.

-تارتازین: رنگ زرد لیمویی که در آب نبات، نوشابه، چیپس و ذرت بو داده یافت می شود.

-زرد غروب آفتاب: رنگ زرد نارنجی است که در آب نبات، سس، محصولات پخته شده و میوه های نگهداری شده استفاده می شود.

-آبی درخشان: رنگی به رنگ سبز مایل به سبز که در بستنی، کنسرو نخود فرنگی، سوپ های بسته بندی شده و بستنی استفاده می شود.

-نیلی کارمین: یک رنگ آبی سلطنتی که در آبنبات، بستنی و تنقلات یافت می شود.

-رنگ خوراکی طبیعی:

همان طور که از اسم این رنگ ها مشخص است، این رنگ ها منشا شان طبیعی است. همان طور که گفتیم رنگ های مصنوعی درخشندگی و جذابیت بیشتری دارند. با وجود رنگ مصنوعی، خرید رنگ خوراکی طبیعی توسط صنایع کاهش یافت. علاوه بر این که این رنگ ها پررنگی لازم را ندارند، مقاومت زیادی نیز دربرابر نور و حرارت نیز ندارند. همچنین ممکن است رنگ خوراکی طبیعی تغییر نیز بکند و رنگ اصلی خودش را از دست بدهد. با این حال در سال های اخیر استفاده از رنگ خوراکی طبیعی با همه این ضعف ها، تقضای بیشتری داشته است. و این افزایش تقاضا را مدیون پیشرفت تکنولوژی در استخراج رنگ ها و بدون عارضه بودن رنگ های طبیعی هستیم.

 را می توان در مواد طبیعی زیر استخراج کرد:

صورتی: توت فرنگی ، تمشک، انار و گیلاس
قرمز: چغندر ، گوجه فرنگی و لبو
پرتقال: هویج ، فلفل قرمز ، سیب زمینی شیرین
زرد: زعفران ، زردچوبه
سبز: چای ماتچا ، اسفناج و ریحان
آبی: کلم قرمز + جوش شیرین
بنفش: زغال اخته ، سیب زمینی شیرین بنفش
قهوه ای: قهوه ، چای ، کاکائو
سیاه: زغال فعال

همان طور که مشخص است، اکثر این رنگ ها از گیاهان مشتق شده اند. علاوه بر این که تاثیر منفی بر روی سلامتی ما ندارند، به خاطر داشتن آنتی اکسیدان ها حتی برای بدن ما مفید نیز هستند. با این حال به دلیل این که از مواد طبیعی تشکیل شده اند، ممکن است دارای بو و طعم خاصی نیز باشند که متناسب با سلیقه همه نباشد. البته اکثر این رنگ های خوراکی طبیعی در آب حل نمی شوند و تنها می توانند در روغن حل بشوند. بعد از فرآوری با مواد مختلف، می توانند در آب نیز حل بشوند و در نهایت در صنایع غذایی نیز کاربرد داشته باشند.

دسته بندی های مختلفی در رنگ خوراکی موجود است. برای مثال رنگ های گیاهی، حیوانی، سنتزی، رنگ های مشابه طبیعی و رنگ های غیرآلی نیز به عنوان دسته بندی وجود دارد. در ادامه نیز به کاربرد رنگ خوراکی اشاره می کنیم.